``In een hol onder de grond woonde een hobbit. Geen naar nat hol, vol end­jes wormen en een bedompte geur, maar ook geen droog, kaal, zanderig hol met niets erin om op te zitten of te eten: het was een hobbit-hol en dat betekent gerief.`` Bilbo is een hobbit, een hobbit is een opgeruimd huiselijk type dat het liefst niet op reis gaat en zeker geen behoefte heeft aan avontuur. Daar komt echter verandering in na de kennismaking met de tovenaar Gandalf. Het huis van Bilbo wordt op dat moment de ontmoetingsplaats voor een dertiental dwergen. In een land ver weg, waar de dwergen ooit woonden, heeft de draak Smaug goud gestolen van het dwergenvolk. Eens leefden dit volk hier in rijkdom en welvaart.  De draak bewaakt nu de schat en hun oude woonplaats, de eenzame berg, maar de dwergen willen de schat en hun oude thuis terugveroveren . De oude grijze tovenaar Gandalf blijkt een sleutel in bezit te hebben die toegang verschaft tot de kamers waar de schat is opgeborgen. Bilbo is door Gandalf uitgekozen als lid van het gezelschap dat de schat wilt heroveren. Eerst wilt de kleine onschuldige hobbit niet deelnemen aan dit avontuur, echter kan hij zijn onderbuikgevoelens, die zin hebben in avontuur, niet onderdrukken. Hij besluit samen met de dwergen op reis te gaan. Het land waardoor de reis zich voltrekt is vol gevaren en aan het einde van de spannende reis worden Bilbo en zijn reisgenoten geconfronteerd met de gevaarlijke draak Smaug. De hobbit is een fantasieverhaal dat zich afspeelt in de sprookjesachtige wereld Midden-aarde. Deze wereld wordt bewoond door dwergen, elfen, mensen en hobbits. Tolkien heeft om de fantasiewereld Midden-aarde te creëren geput uit Noorse mythologie en Engelse literatuur. Een combinatie die zeer succesvol bleek te zijn, want de verhalen die zich afspelen in deze wereld worden nog altijd veel gelezen en behoren tot de crème de la crème van het genre fantasy. Het vertelperspectief is alwetend en Tolkien laat dan ook niet na van tijd tot tijd de lezer hierop te wijzen door subtiel een zin hieraan te wijden: “Maar dat wist Bilbo toen nog niet.” 

“Ver over nevelbergen koud. Naar kerkers diep en grotten oud Moeten wij gaan eer dag breekt aan Op zoek naar 't lang vergeten goud.”

Thematiek en eigen perceptie

Het hoofdthema van het boek is het karakter van Bilbo dat gevormd wordt door de reis die hij onderneemt. Tolkien heeft het verhaal mooi opgebouwd en parallel met de chronologie van het verhaal verandert de brave Bilbo in een dappere avonturier. Eerst is er de ontmoeting met de figuren die een rol zullen spelen in het verhaal, de dwergen en de tovenaar Gandalf. Dit vindt plaats in het knusse holletje van Bilbo. Vervolgens maakt het gezelschap een prachtige reis over bergen en vlaktes en door dalen en wouden. Onderweg komt het gezelschap diverse sprookjesachtige volkeren en fantasiedieren tegen, deze zijn zowel goed als slecht van aard. Slechts enkel met moed kan Bilbo overleven in deze wereld vol gevaren. Interessant aan het verhaal vond ik vooral de karakters Bilbo en Gandalf. Bilbo heeft in eerste instantie geen zin in avontuur, maar zijn onderbuikgevoelens vertellen hem iets anders. Naar mijn mening is dit herkenbaar voor iedereen, want van onderbuikgevoelens hebben we allemaal wel eens last. Kiezen we de veilige weg of springen we in het diepe? Deze beslissingen vormen ook ons karakter.  

De ontmoeting met Gollem is erg sprookjesachtig vanwege de raadsels die hij Bilbo laat oplossen. In deze passage draait het allemaal om de ring die Bilbo zojuist gevonden heeft. Gollem wil Bilbo vermoorden en de ring terug in bezit nemen, maar de hobbit weet te ontsnappen. Terug bij zijn reisgezelschap, waarmee hij op dit punt van de reis een vriendschap heeft opgebouwd, praat hij niet over zijn vondst. Zelfs niet met de tovenaar die toch bekend staat als een wijze man. Bilbo wil de ring voor zichzelf houden en de ring helpt de kleine hobbit gedurende zijn reis om hemzelf en zijn gezelschap uit de problemen te redden. De ring bezit magische krachten en Bilbo houdt deze krachten het liefste zelf. Is dit hebzucht? Ook het personage Gandalf maakt een bijzondere beslissing. Wanneer het reisgezelschap op het punt staat om het Demsterwoud, een bos vol gevaren, te doorkruisen, laat Gandalf het reisgezelschap in de steek. Het karakter van de tovenaar is soms wat wispelturig en Bilbo kan niet altijd op hem rekenen. De doortocht door het mystieke gevaarlijke woud vergt wederom moed. In het verhaal wisselen de spannende momenten elkaar af met momenten van rust, maar die rust kan elk moment omslaan in een onbekend avontuur . Zo valt Bilbo letterlijk in het avontuur als hij een vrije val maakt in het ondergrondse gangenstelsel waar de aardmannen wonen. De lezer waant zichzelf in een donker koninkrijk met gevaarlijke monsters. “Hij stond heel langzaam op en kroop tastend op handen en voeten rond tot hij de wand van de tunnel voelde; maar boven noch onder kon hij iets vinden; helemaal niets, geen spoor van aardmannen, geen spoor van dwergen. Zijn hoofd duizelde en hij was allerminst zeker van de richting waarin zij waren gegaan toen hij was gevallen. Hij sloeg er zo goed mogelijk een slag naar en kroop een heel eind voort, tot zijn hand plotseling iets aanraakte dat aanvoelde als een kleine ring van koud metaal die op de bodem van de tunnel lag. Het was een keerpunt in zijn carrière, maar dat wist hij niet.”

Deze passages zorgen ervoor dat het verhaal erg meeslepend wordt en maken de lezer steeds weer benieuwd naar het reisgezelschap en hun avonturen. Tevens wordt de omgeving op een prachtige manier omschreven door Tolkien, dit prikkelt de verbeelding. De schrijfstijl van Tolkien is echter wennen. De auteur maakt gebruik van lange zinnen en oude woorden, maar na enkele bladzijdes raakt de lezer hier vertrouwd mee. De raadsels, liedjes en rijmpjes creëren een authentieke sprookjesachtige sfeer. De hobbit is een passend boek voor een beginnende fantasielezer. Ik ben niet echt een liefhebber van het fantasiegenre, maar dit boek bleef mij boeien. Mijn houding ten opzichte van dit genre is veranderd, met dank aan Tolkien.