Orlando
De theatervoorstelling Orlando naar het gelijknamige boek van Virginia Woolf is een solovoorstelling en een lofzang aan de literatuur en cultuur van Europa. Orlando, gespeeld en verteld door Katelijne Damen, is de hoofdpersoon. Orlando is een dromerig type en geïnteresseerd in literatuur en natuur. Het zelf geschreven gedicht over de eik bewijst dat Orlando zich laat inspireren door de schoonheid van de natuur. De eik vormt de symboliek voor het lange leven van Orlando, hij leeft maar liefst vier eeuwen.
De twee recensies die besproken worden:
Ode aan de estiek van het theater - Devens, T. (2013) opgeroepen op 10-2-2014. www.theaterkrant.nl
Orlando - Vervaart, K. (2013) opgeroepen op 22-2-2014 www.volkskrant.nl
In de Volkskrant schreef Karin Vervaart een recensie en in de theaterkrant besprak Tuur Devens dit toneelstuk. Beide critici benadrukken het feit dat de hoofdrolspelsters, Katelijne Damen, de tekst zelf bewerkt heeft. Orlando is een monoloog van ruim anderhalf uur waarin de regisseur Guy Cassiers en Katelijne Damen hun krachten bundelen om deze krachttoer neer te zetten. Devens en Vervaart zijn zeer te spreken over de tekst in het toneelstuk.
Orlando laat zich moeilijk samenvatten. Bij de eerste kennismaking met dit epos valt meteen op dat Orlando als jongeman een korte affaire heeft met koningin Elisabeth van Engeland, beide journalisten stippen dit kort aan. Verder benadrukken ze allebei de bizarre verandering die Orlando ondergaat tijdens het verhaal, hij transformeert van man in vrouw en wordt zich gaandeweg meer en meer bewust van het vrouw zijn. Daarnaast leeft Orlando ruim driehonderd jaar en maakt hij gedurende zijn leven exotische reizen. Vervaart interpreteert de persoon Orlando anders dan haar collega. Orlando is volgens haar iemand die vragen stelt over de liefde, de sociale kwestie, de verschillende geslachten en de literatuur. Devens vindt de persoon Orlando meer een ode aan deze onderwerpen, hetgeen een passievere indruk geeft van de hoofdpersoon.
Het decor, de geluidsfragmenten en de videobeelden ondersteunen de monoloog . Damen maakt gebruik van een soort legpuzzel, elk stukje symboliseert een andere levensfase van Orlando. Devens onderstreept ook dat Damen vlekkeloos schakelt tussen verteller en hoofdpersonage. Dit overschakelen is mijns inziens één van de grote krachten in dit toneelstuk. Volgens de recensies wordt het stuk nooit saai en is zelfs van tijd tot tijd plaats voor een humoristisch woord. Dit kan ik alleen maar bevestigen, maar bij een solovoorstelling van anderhalf uur moet de bezoeker soms wel moeite doen om de aandacht vast te houden. Desalniettemin vond ik deze voorstelling zeer de moeite waard. Devens wijdt nog een kort woord aan de kleding, maar gaat hier niet heel diep op in. Naar mijn mening is de kleding zeker het benoemen waard, want ze creëert samen met het decor de sfeer in de voorstelling. Damen draagt in het eerste gedeelte van de voorstelling een jurk die nogal 17e- en 18e-eeuws oogt. In het geïndustrialiseerde Londen van de 19e eeuw verruilt zij haar kleed voor een moderne jurk die symbool staat voor het heden. Damen vertelt het publiek op dat moment passend: “Orlando is aangekomen in het heden.” Tijdens de voorstelling maakt de actrice gebruik van prachtig lange zinnen die kenmerkend zijn voor de literatuur uit de 19e eeuw. Daarnaast zijn enkele uitspraken nogal melancholisch, maar luisterrijk: “Naarmate ik ouder word, verlies ik het geloof in mijn illusies.” Deze fraaie woorden zorgen voor diepgang in de voorstelling. Beide recensies citeren geen zinnen uit de voorstelling, terwijl deze zeer de moeite waard zijn en kenmerkend voor dit literaire toneelstuk.
Kortom, Orlando is een krachttoer van anderhalf uur, indrukwekkend neergezet door Katelijne Damen. Orlando gaat over de Europese cultuur, de verschillen tussen mannen en vrouwen en de liefde. Daarnaast is het een ode aan de literatuur en de schoonheid van de taal. Daarover zijn beide journalisten het eens en hierbij sluit ik mij graag aan.
