Harry Mulisch wordt in Nederland gezien als een van de grootste naoorlogse auteurs. Mulisch wordt tot ‘De Grote Drie’ gerekend samen met Gerard Reve en Willem Frederik Hermans. Gedurende zijn loopbaan ontving Mulisch diverse prijzen waaronder de P.C. Hooft-prijs en de Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre. Het bekendste boek van Mulisch is De ontdekking van de hemel. Deze titel werd uitgeroepen tot het beste Nederlandstalig boek aller tijden. In 2010 overleed de auteur op 83-jarige leeftijd.

Op de cover van Twee vrouwen staat een afbeelding van Orpheus en Eurydice. Aangezien ik geïnteresseerd ben in Griekse mythologie trok deze cover mijn aandacht. Twee vrouwen bevat geen flaptekst, maar de cover en de naam van de schrijver prikkelde mij voldoende om het boek te lezen. De hoofdpersoon in Twee vrouwen is Laura Tinhuizen. Laura heeft haar kinderloos huwelijk met Alfred Boeken verbroken. Daarna is ze verliefd geworden op de veel jongere Sylvia. Ze leert Sylvia kennen voor de etalage van een winkel, ze raken in gesprek, de vonk slaat over en het is liefde op het eerste gezicht. Sylvia is een moeilijk te doorgronden personage. Zij is een onberekenbare vrouw, haar stille karakter drijft Laura soms tot wanhoop. Sylvia is de antagonist in het verhaal. Niet lang nadat Laura en Sylvia elkaar ontmoet hebben voelt de lezer meteen aan dat de liefde die Laura heeft voor Sylvia catastrofaal kan uitpakken. Een voorbeeld van een passage waarin de auteur dit gevoel bij de lezer creëert is de volgende: Laura wil graag kinderen, want volgens haar opvatting is ze dan verlost van haar dominante moeder. Laura kan echter zelf geen kinderen krijgen. Sylvia vraagt of Laura kinderen van haar zou willen. Hierop antwoordt Laura: “Ja, maar dat kan niet.” Vervolgens zegt Laura dat adoptie een mogelijkheid is om toch een kind te krijgen. Hierop antwoordt Sylvia: “Dat vroeg ik niet, ik vroeg of je een kind van me zou willen hebben.” Sylvia spreekt zich daarna over dit thema niet verder uit, hiermee creëert de schrijver een mysterieus moment. De lezer vraagt zich meteen af wat Sylvia eigenlijk bedoelt en wat zijn haar verdere plannen? Mulisch verwoordt de mystiek omtrent het personage Sylvia op een prachtige manier: “Ik voelde onheil en plotseling kwamen er tranen in mijn ogen. ‘Huil je’, vroeg zij. Ik drukte haar tegen mij aan. Nog nooit was ik zo dichtbij datgene in haar geweest, dat ik niet begreep, datgene wat mij in haar aantrok.” Naast Laura en Sylvia spelen nog enkele personages mee in het verhaal. Alfred, de ex-man van Laura, wordt na een ontmoeting met Sylvia verliefd op haar. Alfred is niet trouw aan zijn gezin, want als hij de kans krijgt om met Sylvia een relatie te beginnen laat hij zijn vrouw en kinderen in de steek. Alfred is degene die Sylvia vermoordt. Vandaar dat hij een belangrijke rol in het verhaal speelt. De moeder van Laura beïnvloedt de beslissing van Laura om moeder te worden. Laura wil graag een kind, want dan is ze zelf moeder en geen kind meer. De vrouw van Alfred heeft een kleine bijrol in het boek. De lezer komt over haar niet zoveel te weten. Het verhaal speelt zich af in de jaren zeventig. Twee vrouwen eindigt met een brief die in 1973 geschreven is. Een echte duidelijke tijdsaanduiding in dagen of uren wordt niet gegeven. Laura schrijft het verhaal op tijdens een stop in Avignon. Ze is op dat moment onderweg naar Frankrijk om haar gestorven moeder te begraven. Het verhaal wordt volledig chronologisch verteld, de hoofdstukken zijn niet heel lang en het verhaal leest vlot.

Twee vrouwen speelt zich hoofdzakelijk af in Amsterdam. In Amsterdam vormen de woning van Laura, het werk van Laura, het theater en diverse uitgaansgelegenheden het decor van Twee vrouwen. Mulisch gebruikte de mythe van Orpheus en Eurydice als achtergrond voor dit verhaal. In de Griekse mythe is het de schuld van Orpheus dat Eurydice om het leven komt. Orpheus kijkt gedurende de terugreis uit de onderwereld om naar Eurydice. Hades had Orpheus gezegd dit niet te doen. Een gelijkenis is dat Laura de dood van haar geliefde had kunnen voorkomen Sylvia gaat namelijk in het verhaal met Alfred naar bed. Haar plan is om zich door Alfred te laten bevruchten zodat ze Laura een kind kan schenken. Laura is hiervan echter niet op de hoogte. Zij voelt zich dan ook erg verlaten als Sylvia met Alfred naar Londen gaat. Een paar dagen later vertrekt Sylvia uit London en laat Alfred een bericht achter met de boodschap dat zij is vertrokken. Vervolgens staat Sylvia weer voor de deur van Laura met het nieuws dat ze zwanger is van Alfred. Sylvia heeft Alfred gebruikt om haar doel te bereiken, namelijk Laura een kind geven van haar. Laura vindt dat Sylvia dit met Alfred moet uitpraten en Alfred stemt hiermee in, want hij wil Sylvia nog één keer zien. Ook Laura stemt hiermee in. Dan slaat het noodlot toe, Alfred vermoordt Sylvia. Laura verwijt zichzelf dat Sylvia vermoord is. Ze had de situatie beter moeten inschatten, want dan had de moord voorkomen kunnen worden. Bovendien is Orpheus erg verliefd op Eurydice. In Twee vrouwen is Laura erg verliefd op Sylvia.

In het verhaal zitten nog enkele andere symbolische links naar de Griekse mythologie. Laura en Sylvia bezoeken bijvoorbeeld een toneelstuk dat gebaseerd is op een Griekse mythe. Hier leert Sylvia, ironisch genoeg, Alfred kennen. Daarnaast is Laura een afgestudeerde kunsthistoricus en werkt in een museum in Amsterdam, een verwijzing naar de Griekse kunst. Ook kijkt Laura soms uit het raam tijdens het schrijven van het verhaal. Buiten is er een bouwput die symbool staat voor de onderwereld waarin Hades Eurydice vermoordt. Daarnaast is Laura degene die het verhaal opschrijft. Wederom een verwijzing naar Orpheus, deze Griekse god was immers een dichter. Ondanks het feit dat Laura het verhaal later opschrijft, weet de lezer gedurende het verhaal even veel als de hoofdpersonage op dat moment. De auteur maakt gebruik van een belevend ik-vertelperspectief. Het verhaalmotief is in de eerste plaats de liefde. Zowel Laura en Sylvia worden gedurende het verhaal gedreven door de liefde. Voor beide personages heeft dit fatale gevolgen. Sylvia wilt Laura een kind schenken en is bereid daarvoor veel op het spel te zetten en Alfred te gebruiken. Uiteindelijk moet ze dit bekopen met de dood. Laura is zo verliefd op Sylvia dat ze niet zonder haar kan. Ze wordt bijna gek als Sylvia is vertrokken zonder een duidelijke reden.

De spanning in het verhaal is goed opgebouwd. De persoon Sylvia zorgt alleen al voor de nodige spanning. Zij is voor de lezer een moeilijk te doorgronden persoon, de lezer weet nooit wat zij denkt en waarom zij bepaalde beslissingen neemt. Op het moment dat Sylvia terugkeert naar Laura en vertelt dat ze Alfred gebruikt heeft om zwanger te worden is de spanning in het verhaal op een hoogtepunt. Er nadert een conflictsituatie, want hoe zal Alfred op deze situatie reageren. In eerste instantie denkt Laura dat Alfred geen gekke dingen zal doen. De moord op Sylvia is dan ook een onverwachte wending in het verhaal. Aan het einde van het verhaal zal Laura moeten leven zonder Sylvia, omdat ze is vermoord. Daarnaast heeft ze haar moeder verloren en is de hoop op een kind samen met Sylvia gestorven. Net als Orpheus moet Laura leven zonder haar grote liefde. De auteur suggereert dat de hoofdpersoon daarom zelfmoord gaat plegen. De laatste zin in haar brief waarmee het verhaal eindigt, luidt: “Loodrecht onder mijn raam gaapt het gat als een wachtend graf. Ik kan eerder beneden zijn dan de echo van mijn schreeuw terug is.”

Het boek heeft een universeel motief: liefde kan ook fataal en tragisch zijn. In Twee vrouwen speelt de relatie van Laura en Sylvia een centrale rol. De lezer vraagt zich steeds af hoe deze relatie zich zal ontwikkelen. Aangezien de schrijver gebruik maakt van een mystiek personage, Sylvia, wordt het verhaal onvoorspelbaar. Ik ben erg onder de indruk van de manier waarop de schrijver een Griekse mythe gebruikt in een moderne variant. Dit boek is het waard om meerdere malen gelezen te worden, want dan kan de lezer nog meer symboliek uit het verhaal halen. Het verhaal is geschreven in de jaren zeventig tijdens de tweede feministische golf die onder andere plaatsvond in Nederland. Twee vrouwen past daarom goed in deze tijdsgeest. De schrijfstijl van Mulisch in dit boek vond ik zeer toegankelijk. De auteur maakt gebruik van eenvoudige zinnen, daarom leest het verhaal snel en gemakkelijk. Dit boek is een aanrader voor iedereen die een toegankelijke Mulisch wil lezen.